Sakız Enginar
Sakız enginar, ülkemizde yetiştirilen iki enginar türünden biridir. Sakız enginar Ege bölgesinde yetişen türdür. Özellikle Karaburun, Çeşme ve İzmir'de yoğun şekilde tarımı yapılır. Az miktarda Akdeniz bölgesinde yetiştirilir. Bu tür enginarın baş bölümü silindirik olup, yaprakları daha körpedir. Bu nedenle diğer enginar türüne göre yaprakları da tüketilir.
Enginar sebzesi bir çiçek tomurcuğu şeklinde oluşur. Tüketimde enginarın etli tablası ile yapraklarının oluşturduğu başı kullanılır. Olgunlaşmadan önce, çiçek tablasında tüyler oluştuğunda hasadı yapılır. Olgunlaşması beklendiğinde, üzerinde morumsu çiçekleri açar. Bu aşamadan sonra enginarı tüketemezsiniz. Oldukça sağlıklı ve lezzetli olduğundan, enginara talepte fazladır. Egede yetiştirilen sakız enginar, etli, zeytinyağlı, iç baklayla birlikte, dolması yapılan, garnitür olarak kullanılan lezzetli bir sebzedir. Üstelik yaprakları da tüketime uygun olduğundan, mevsiminde çok rağbet görür. Kışın kullanmak için buzluğa atılır, konservesi yapılır.
Enginar tarihte bilinen en eski sebzeler arasındadır. Anavatanı hakkında farklı görüşler olmasına rağmen, Akdeniz bölgesi benimsenmiştir. Ilıman iklimlerde daha kolay yetişir. Kışların ılık geçtiği bölgelerde verim daha yüksek olur. Ege bölgesi bu iklim özelliklerini taşıdığından, sakız enginar buralarda bol yetişir. Bayrampaşa denilen diğer enginar türü ise Marmara bölgesinde yaygındır. Bu enginar daha büyük olmasına rağmen, sakız enginarda olduğu gibi yapraklarıyla birlikte yenmez.
Enginar bu bölgelerin dışında fazla bilinmez. Özellikle enginar temizleme ve pişirme konusunda insanlar yeterince bilgi sahibi değildir. Enginarın sapından yapraklarına kadar her yeri değerli bir sebzedir. Haşlandığı su bile dökülmez.
Sakız enginar besin değerleri ve faydaları nelerdir?
Sakız enginar bol lifli olduğundan, sindirime yardımcıdır. İçeriğinde A, B2, B1, B6, C vitaminlerini, sodyum, kalsiyum, fosfor, çinko, potasyum, magnezyum gibi önemli mineralleri barındırır. Ayrıca sinarin, rutin, kuarsetin gibi önemli bileşiklere sahip olduğundan, antioksidanlar bulunduğundan, başta kolesterol, kanser ve kalp hastalıkları olmak üzere, çeşitli hastalıklardan korunmayı sağlar. Karaciğerin temizlemesinde, safra akışında mükemmel bir yardımcıdır. Kan şekerinin düşmesini sağlar, toksinleri atmaya yardımcı olup, detoks etkisi yaratır. Bazı kişilerde enginar alerjisi olabilir, safra taşı olabilir, safra kanallarında tıkanma olabilir. Bu durumda enginar tüketilmesi tavsiye edilmez.
Enginarın faydalarından tam anlamıyla faydalanmak için, pişirme şekline dikkat edilmelidir. Özellikle buharda pişirildiğinde, antioksidan etkisi daha fazla oluyor. Pişme süresinin uzaması da vitamin değerlerinin kaybına neden oluyor. Ayrıca içerdiği A vitamininden yararlanmak için, pişirme sırasında içine zeytinyağı konmalıdır.
Sakız enginar nasıl seçilmeli?
Sakız enginarın başındaki yapraklar ne kadar fazla açılırsa, bu olgunlaşmanın ve liflenmenin arttığını gösterir. Bu nedenle seçeceğiniz enginarların yaprakları açılmamış olmalı, beresi, yarası olmamalı ve sıkı yapıda olmalıdır. Taze enginar sapının ucundan tutulduğunda anlaşılır. Hafifçe salladığınız zaman enginar esnek şekilde sallanıyorsa, bu taze olduğunun göstergesidir. Tazeliğini koruması için, enginarların saplarını suyun içinde tutabilirsiniz.
Sakız enginar nasıl temizlenir?
Bazı pazarlarda enginarı ayıklanmış olarak bulabilirsiniz. Bunlar hazır olarak limon tuzu olan suyun içinde tane hesabı satılır. Ancak sakız enginarın yaprakları da tüketildiğinden, enginarı böyle almamanızı tavsiye ederiz. Kendinizi bu lezzetten ve faydalı etkilerden mahrum etmeyin. Taze enginarı her zaman bulamazsınız. Kışın yediklerinizin de yaprakları olmaz. Sadece göbeğini bulabilirsiniz. Enginar ayıklanması çok da zor değildir. Evde kendinizde rahatlıkla ayıklayabilirsiniz.
İlk önce enginarın dışındaki sert yaprakları teker teker koparın. Yaprakların iç kısmında olan etli bölgeler oldukça sağlıklıdır. Taze yaprakları enginarın üzerinde bırakın. Bunları baş kısmından 2-3 cm'ye kadar kesin. Daha sonra yaprakları aralayarak, ortadaki göbeğinde bulunan tüyleri bir kaşık yardımıyla temizleyin. Bir kâsenin içine limonlu su hazırlayın. Önce yarım limonla enginarın iç kısmını ovun. Daha sonra limonlu suyun içine atın. Bunu yapmanızın nedeni pişene kadar sakız enginarın kararmaması içindir. Bu enginarlarla dilediğiniz tarifi hazırlayabilirsiniz. Eğer enginar dolması yapmak isterseniz, yaprakları hafif gevşek olanları tercih edin. Sakız enginar dolma yapmak için idealdir. İsterseniz etli enginar, iç baklalı zeytinyağlı enginarda yapabilirsiniz. Taze olan saplarında dış kabuklarını soyarak yemeklerinizde kullanabilirsiniz.
20.01.2024 12:14:43
Sakız Enginar ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
